مۆدێلی پەروەردەی «دوو زمانەی هاوكات (دوئل ئیمرژن)» وەكو پردی داهاتووی نێوان بنەماڵە و ئاكادیمیای نوێ گوڵان میدیا

 

مۆدێلی پەروەردەی «دوو زمانەی هاوكات (دوئل ئیمرژن)» وەكو پردی داهاتووی نێوان بنەماڵە و ئاكادیمیای نوێ

 گوڵان میدیا August 31, 2021 کۆمەڵایەتی

 160

 

لەم بابەتەدا بە هیوام باسی پرسێكی گرینگ بكەم كە پێویستە لە هەرێمی كوردستانیش لە لایەن كەسایەتییە شارەزاكان و سیستەمی پەروەردەوە بایەخی پێ بدرێت و، كۆمەڵگەش ئامادەی وەرگرتنی ئەو سیستەمە بێت.

دیارە سیستەمەكە سیستمێكی فێرگە و پەروەردەییە بە ناوی “دوئل ئیمرژن”، كە من ناوی “سیستەمی پەروەردەی دوو زمانەی هاوكات”م بۆ وەرگێڕانی هەڵبژاردووە، واتە لە قوتابخانەكان هاوكات دوو زمان فێری منداڵان دەكەن، هیچكام لەو دوو زمانەش بایەخی زیاتری پێ نادرێت و، هەموو وانەكانیش بەو دوو زمانە دەخوێندرێن. ئەمەش جیایە لەو خوێندنگەیانەی كە تەنیا وانەیەك بە زمانێكی دیكە دەخوێندرێت. لە ئەمریكا زیاتر لە 150 هەزار قوتابخانەی لەم جۆرە بۆ خوێندنی سەرەتایی دامەزراون.

پاش لێكۆڵینەوەیێكی درێژخایەن لە لایەن فێرگەناس و كۆمەڵناسان و شارەزایانی پەروەردەیی لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە چەند ساڵی ڕابردوودا بۆیان دەركەوتووە ئەو سیستەمە چە ندە گرینگ و سەركەوتووە. ئەوان بەو واقیعە گەیشتن كە وێڕای ئەوەی فێربوونی زمانی فەرمیی وڵات پێویستیی هەر هاووڵاتی و شارەمەندێكە، پێویستە هەر منداڵێك دەرفەتی ئەوەی پێ بدرێت، كە دوو زمان (زمانی نەتەوەیی خۆی و زمانێكی بیانی) بە تەواوی فێر بێت.

باشترین خاڵی (سیستەمی پەروەردەی دوو زمانەی هاوكات) كە دەكرێت پەنجەی لەسەر دابنێین، ئەوەیە كە كاریگەریی ئەرێنی لە سەر ڕەوان و تەندروستیی مێشك و لەبیرمانەوەی باسەكان لە مێشكی قوتابیدا دەبێت. هەروەها ئەم سیستەمی خوێندنە لە بواری پێوەندیی كۆمەڵایەتی لەگەڵ خەڵكدا زۆر كاریگەرە و دەرفەتی باشتر بۆ سەركەوتنی منداڵان لە داهاتوویاندا دەڕەخسێنێت.

بە یارمەتیی تیمێكی لێكۆڵەر لە ڕامیاری و سیاسەتڕێژی پەروەردە و شارەزا و پسپۆڕان لەلایەن یەكێك لە زانكۆكانی ولایەتی كالیفۆرنیا، لە ئەمریكا بۆ ماوەی دوو ساڵ لە سەر ئە م پڕۆگرامە لێكۆڵینەوەمان كرد.

بە داخەوە منداڵانی كورد جگە لە باشووری كوردستان لە بەشەكانی دیكەی كوردستانی داگیركراو، تەنانەت لە فێربوونی زمانی نەتەوەیی خۆیان بێبەش كراون، ئەو دەرفەتە بۆ ئەوان تەنیا خەونێكە و هێشتا ڕێگرییەكانی زۆرن، ئەوەتا مامۆستای خۆبەخش كە زمانی كوردییان فێری منداڵەكان دەكرد،

 لە لایەن دەسەڵاتەوە زیندانی كراون. نموونەیان زارا محەمەدی، مامۆستا و چالاكی مەدەنی لە ڕۆژهەڵاتی كوردستانە كە تەنیا بە هۆی وتنەوەی زمان و ئەدەبی كوردی چەند جار دەستبەسەر كراوە. لە باكوور و ڕۆژئاوای كوردستانیش بە هەمان شێوە كۆسپەكانی بەردەم زمانی كوردی زۆرن، بەڵام بە خۆشییەوە لە باشووری كوردستان ئەو دەرفەتە هەیە و هیچ ڕێگرییەك نییە. ئەگەر خوێندەوار و فێرخوازان هەموو وانەكانیان هاوكات بە دوو زمان بخوێنن، پاش چەند ساڵ خۆیان دەتوانن ببنە بنەمایێك بۆ منداڵانی دیكە و هەروەها بۆ قوتابیانی هەندەران و دەرەوەی وڵات.

خوێندن و فێربوونی دوو زمان، مێشكی منداڵ بەهێز دەكات. بەڵام ئەگەر زمانی دایكی لە ناو خێزان و سیستمی پەروەردە كەڵكی لێ وەرنەگیرێت - بەتایبەت لە هەندەران – پاش دوو نەوە لە ناو دەچێت و ناسنامەی بنەماڵەیی دە گۆڕێت. زۆر لە زمانەكان هەر بەو هۆیەوە لە ناو چوون.

شایانی باسە بزانن لە كۆی ٧٠٠٠ زمانی ناسراو لە دونیادا نزیكەی٥٠٪یان مەترسیی نەمان و لەناوچوونیان هەیە. ئەمە زۆر جێگەی داخە و ئێمەش نامانەوێت یەكێك لەوانە بین.

لە لایەكی دیكەوە من لەسەر ئەو بڕوایەم كە سیستەمی پەروەردەی دوو زمانەی هاوكات (دوئل ئیمرژن) دەتوانێت لە بواری ئابوورییشەوە گەشە بە كوردستان بدات.

ئێمە لە كارێكی مەیدانیدا سەردانی ئەو خوێندنگە و قوتابخانەیانەمان كرد، كە سیستمی دوو زمانی هاوكات پەیڕەو دەكەن. لە نزیكەوە لەگەڵ مامۆستایان و قوتابی و بنەماڵەیان و سەرۆكی خوێندنگاكان وتووێژی تایبەتمان كرد و هەموویانمان تۆمار كرد. لەو لێكۆڵینەوە درێژخایەنەدا بە چەند دەرئەنجام گەیشتین:

 ٩٠٪ی بنەماڵەكان لەسەر ئە و بڕوایە بوون كە بەم سیستمی خوێندنە لە نەوەی نوێ نزیك بوونەتەوە، واتە فێربوونی زمانی دایكی دوو جیل و تەنانەت سێ نەوەی پێكەوە نزیك كردووەتەوە. چونكە زۆر لە بنەماڵە لاتینەكان كە بە زمانی ئیسپانی قسە دەكەن و كۆچەر و پەنابەرن بریتین لە دایك و باوك، باپیر و داپیر و منداڵەكان، ئەمە بوو بە سێ نەوە. زۆر لە كۆچەرانی دیكەی دانیشتووی ئەمریكا وەك كورد و عەرەب و فارس و.. هتد.

بەڕێوەبەر و بەرپرسی خوێندنگەكان ڕایان وا بوو، سیستمی فێرگە زۆر جار وەك دیوارێكە لە نێوان بنەماڵە و شوێنی خوێندنی منداڵەكانیان، بەڵام پێوەندیی نێوان ئەم دوو ئەنستیتۆ بنەڕەتییە زۆر گرینگە و بە هۆی ئەم پەروەردە جیاوازەوە بەشداریی بنەماڵەكان لە كارەكان و پێویستییەكانیان زیاتر بووە.

 منداڵەكان زۆربەیان لە سەر ئەو بڕوایە بوون كە لە داهاتوودا دەرفەتی خزمەت و كاریان لە وڵاتەكان و زانكۆكان، یان لە بواری بازاڕ و بزنێس و بازرگانی زیاتر دەبێت و دەتوانن ئابوورییان بەهێز بكەن.

ئەم جۆرە پەروەردە تایبەتەش وەك هەموو سیستمێك گیر و گرفتی تێدا دروست دە بێت، لەوانە: تێچووی ماددی و دارایی زۆر گرانە و پارەی زۆری دەوێت، بۆیە بە گوێرەی تەرخانكردنی بودجە و یارمەتیی كۆمەڵگە لەوانەیە قوتابخانەیەكی لەو جۆرە دابمەزرێت، یان بە پێچەوانەوە دابخرێت.         هەروەها ئەم جۆرە پەروەردەیە كاتی زیاتری پێویستە و منداڵەكان ماوەیەكی زیاتر لە قوتابخانە دەبن و، لە وانەیە ماندوو ببن. بەڵام مامۆستاكان بڕوایان وا بوو، مێشكی منداڵ بەهێزە و توانایی زۆرە بۆ فێربوون، بەتایبەتی كە گیرۆدەی كاركردن نین بۆ دەهات و بژێوییان دایك و باوكان دابینی دەكەن. هەروەها زۆربەیان كاتی باشیان بۆ یاریكردنی منداڵەكانیان تەرخان كردووە، كە هەست بە ماندوویەتی خوێندنەكەیان نەكەن.

لە كۆتاییدا پێویستە بگوترێ:

   ئامانجی سەرەكیی ئەم سیستمە، دروستكردن و وەبەرهێنانی نەوەیەكی شارەزاترە، كە بە زانستی ڕۆژ ئاشنا بن. ئەمە داهاتوویێكی باشتر بۆ منداڵەكانمان لە كوردستان دەستەبەر دەكات، بە جۆرێك كە بتوانن لە دڵ و مێشكی جیهاندا كاریگەر بن.

 ڕێزدار نیلسۆن ماندیلا دەڵێت: “ئە گەر لەگەڵ مرۆڤێك بە زمانێك كە تێدەگات، قسە بكەیت، دەچێتە مێشكی، بەڵام ئەگەر بە زمانی خۆی قسەی لەگەڵ بكەیت، دەچێتە ناو دڵی.”

 منیش دەڵێم: ئەگەر لەگەڵ مرۆڤێك قسە بكەیت، بە زمانێك كە شارەزا و ئاكادیمیك بێت، هەم دەچێتە ناو مێشكی و هەم ناودڵی...

 

سەرچاوەكان:

وتووێژ لەگەڵ بنەماڵە و مامۆستاكان، سەردانی قوتابخانەكان، وتووێژی فەرمی لەگەڵ سەرۆكی قوتابخانەكان، تۆماركردنی باسەكان لە گەڵ مامۆستاكان، خۆێندنی دیكیۆمێنتی قوتابخانەكان، سایتی تۆڕی مافەكانی مروڤی كوردستان، سایتی كۆمەڵگەی زمانناسانی ئەمریكا

ژۆڕناڵە زانستییەكان وەك لێكۆڵینەوەی:

Alanís، I.، & Rodríguez،Andersen، A. Baig، F.، Campbell، C. (2011). Creswell، J. W. Dearing، E.، Kreider، H.، Simpkins، S.، & Weiss، H. Drozdowicz، S.،Teaching and Leanring، 4(2)، 23-30. Giacchino-Baker، R.، & Piller، B.، Potowski، K. Young، C

 

سورەیا فەلاح باس لە پێگەی ئافرەتان لە ژێر حوكمی تاڵیبان دەکات

لەوبەر ئاوەکانەوە- وت و وێژ

https://youtu.be/S6O6t6MRzPE

. پێگه‌ی ژنان له‌ ئێران چۆن ده‌بینن؟

٢. بۆچی كۆماری ئیسلامی دژی ژنانه‌؟

٣. خه‌باتی ژنان له‌ ئێستادا ج گرینگیه‌كی هه‌یه‌؟

٤. تێكۆشانی یه‌كسانیخوازه‌نه‌ چ بایه‌خگه‌لێكی بۆ دێموكراسی هه‌یه‌؟

٥. ژنان ده‌توانن له‌ پاشه‌كشه‌ كردن به‌ رێژیم دا چ ده‌ورێكیان هه‌بێ؟

٦. چه‌نده‌ گرینگه‌ ژنان خه‌باتی خۆیان رێك و یه‌ك بخه‌ن؟

٧. زۆر جار باس له‌وه‌ ده‌كرێ كه‌ ژنان دوو قاتی پیاوان له‌ ئێران سته‌میان له‌سه‌ره‌، بۆ؟

٨. هه‌نووكه‌ پرسی هه‌ڵبژاردن له‌ ئارادایه‌، په‌یام و داوای ئێوه‌ بۆ ژنان و كچانی نێوخۆی وڵات چیه‌؟

25ی نۆڤەمبەر و پەیامێك لە رۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیدا د. سورەیا فەلاح

http://gulan-media.com/sorani/details.php?section=4&id=28133

 

رۆژی٢٥ی نۆڤەمبەر، رۆژی جیهانیی بەرەنگاریی توندوتیژیی جیندەرییه و ئەم رۆژە جیهانییەی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی بەرامبەر ژنان، بە شانازییەوە لە هەرێمی كوردستان پتر لە هەموو وڵاتێك بایەخی پێ دەدرێت و به کەمپەینی ١٦رۆژە به ناوبانگه و تارۆژی ١٠ی دیسەمبەر كە دەكاتە رۆژی جیهانیی مافی مروڤ بەردەوامە. ئەم ئەیامه دەرفەتێکی باشه بۆ ئافرەتان و پیاوانی یەکسانیخواز و تێکۆشەر، بۆ ئەوەی بە وردی باس و گفتوگۆی جۆرەكانی توندوتیژی و رێكارەكانی بنبڕكردنی بكەن.

 

ئەمساڵ(٢٠١٩) کۆتاییهێنان به توندوتیژیی جیندەری، بایەخێكی پتری جیهانیی پێ دراوە و بەتایبەتی لە بواری جیاكاریی رەگەزیی لە كار و پیشەدا، دراوەتە بەر رەخنەی جۆراوجۆر و بە جددی داكۆكی لە یەكسانیی رەگەزی و مووچەی یەكسانی بەركاری نێر و مێ دەكەن. 

  ئەمە خۆی لە خۆیدا هەنگاوێكی زۆر ئەرێنییە و زیاتر ئافرەتان بە مسۆگەركردنی مافەكانیان نزیك دەكاتەوە. له دنیای كار و پیشەدا، هەڵگرتنی هەنگاوی وا بۆ پشتوانیی لە مافەكانی خانمان كارێكی بەرجەستە و زۆر بەرچاوە و هەر لەم بوارەدا دەكرێت ئاماژە بە پەسەندکردنی کۆنوانسیۆنی نێونەتەوەیی ژماره (١٩٠)ی رێکخراوی کار و بزووتنەوەوەی مافی ئافرەتان بكەین، كە لە دەستپێشخەرییەكدا، سەرۆکی رێکخراوی نەتەوه یەکگرتووەکان(ئانتۆنیۆ گۆترێس) داوای له کۆمەڵگەی جیهانی کرد، تا ساڵی ٢٠٣٠ و به یارمەتیی چالاكیی پەروەردەیی لە بواری ئاگادارکردنەوەی تاكی هەر كۆمەڵگەیەك، کۆتایی به توندوتیژیی جێندەری بێنن.

لێکۆڵینەوەکان جەخت لەوە دەكەنەوە كە دەستكەوتی کار و مووچە و زەوتكردنی مافی خانمان زۆر زیاترە لە پیاوان، ئەوەش بە جۆرێكی توندوتیژی له دژی مافەكانی ئافرەتان هەژمار دەكرێت. واتە داهاتی خانمان لە كاری هاوشێوەیان لەگەڵ پیاواندا زۆر كەمترە و ئەوەش گرفت و ئاریشەیەكە كە تەنانەت لە وڵاتانی پێشكەوتووشدا بەدی دەكرێت. جیا لەوەش دەستدرێژیی سێكسی سەرباسی باسانە، بەتایبەتی لە كاتەكانی جەنگ و پێكدادانی ئایدیۆلۆژیای دژبەردا، كە دەتوانین زۆر نموونە بخەینە بەر دیدی گوێگر و خوێنەر و بینەر، بە تایبەتی كە ساڵانی رابردوودا هەڵمەت و کەمپینەکانی وەك:

(#MeToo,#TimesUp,#Niunamenos, #NotOneMore, #BalanceTonPorc)

سەرەنجی رای گشتی لە سەرلەبەری جیهاندا راكێشا، بێگومان لە كوردستانیش زۆر کاری جددی لەو بوارەدا كراوە و ناكرێت نكۆڵی لێ بكرێت. له بەر ئەوەی هەر دەم پرسێکی نێو تەیفی نوخبە و رۆشنبیری كورد بووە و لە كاناڵی جیاوازەوە هەوڵ دراوە ئاستی رۆشنبیریی تاك لەو بوارەدا بەرفراوان بكەن. ئەگەر وەك كۆمەڵگەی كوردی لەو هاوكێشەیە بڕوانین، دەبینین زۆر ڕێگر و بەربەستی نەریتی و كەلتووری و ئایینی هەن، بەڵام پێویستە بە چاوی كراوەی وردبین رێكاری دەربازبوونیان بدۆزینەوە. بۆ ئەو مەبەستە پێویستە فاكت لە وڵاتانی پێشكەوتوو وەربگرین و بڕیارنامە و جاڕنامە نێودەوڵەتییەكان لە بەر چاو بگرین.

رێکخراوی نەتەوه یەکگرتووەکان داوا لە هەموومان دەکات که رۆژی٢٥ی نۆڤەمبەر بكرێتە رۆژی یەکدەنگی و یەکڕەنگی بۆ رێزگرتن لە خانمان و رەنگی پڕتەقاڵیشی بۆیە دەستنیشان كردووە، چونكە هێمای ئومێدە و نیشانەی داهاتوویێەکە که ژنان بە بێ ترس بژین و بتوانن بچنه سەر شەقام و له ئینتەرنێت بگەڕێن و له توندوتێژی پارێزراو بن.

ئەم پرۆسەیە لە كوردستان بۆ ماوەی پتر لە دوو هەفتە بەردەوام دەبێت. پێویستە زۆر بە هەندی وەر بگرین و پڕۆژە و پلانی بۆ ئامادە بكەین. هەتا تاكی كۆمەڵگە بە یەكسانیخوازیی رەگەزی ئاشنا بكەین.

بێگومان كەسانی ئەكادیمی لەو بوارەدا پشكی شێریان بەر دەكەوێت، هەڵبەت نەك لە ((دەستكەوتی شەخسی))، بەڵكوو لە(بەرپرسیاریەتی) بەرامبەر مرۆڤایەتی كە وەبەرهێنان بۆ كۆمەڵگەیەكی تەندروست دەكات.

 

Source: http://gulan-media.com/sorani/details.php?section=4&id=28133

 

  **************************************  

 Voice of Kurdish-American Radio for Democracy, Peace, and Freedom

 Welcome to vokradio.com

 

<

 

وتوێژی گوڵان له گه ڵ په سپۆری باسی منداڵ: رەنگدانەوەی پەروەردەی دایك لە سەركەسایەتیی منداڵ

رەنگدانەوەی پەروەردەی دایك لە سەركەسایەتیی منداڵ

خێزان یەكەم وێستگەی پەروەردەكردنە و مامەڵەكردنی خێزانیش راستەوخۆ كاریگەری لەسەر كەسایەتیی منداڵ دەبێت، بەتایبەتی دایكان كە ئەو ئەرك و بەرپرسیاریەتییە قورسە دەكەوێتە ئەستۆیان، هەر بۆیە هەتا دایك وشیارتر و ئاگاتر بێت، زیاتر لە پەروەردەكردنی دروستی منداڵەكەیدا سەركەوتوو دەبێت. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان زیاتر تاوتوێی رۆڵی دایك لە پەروەردەكردنی منداڵدا تاوتوێ دەكەن.

سەرەتا كەسایەتی ئەكادیمی و چالاكی بواری مافی مرۆڤ د. سورەیا فەلاح، باسی ئەوە دەكات كە «دایك وەكو پەرستاری سەرەكیی منداڵەكەی زیاترین بەشداری لە ژیانی منداڵدا هەیە، ئەركی دایكیش تەنیا تێركردنی منداڵ و گەورەكردنی جەستەی نییە، بەڵكو پەروەردەكردنی عەقل و هۆشی منداڵەكەش ئەركی سەرەكیی دایكە و هەر دایكیش لە دروستكردنی كەسایەتیی منداڵەكەیدا رۆڵی سەرەكی دەبینێت. هەر بۆیە چۆنیەتی پەروەردەكردنی منداڵ بە زانست و وشیاریی دایكەوە گرێ دراوە.» رۆڵی دایكیش لە پەروەردەی منداڵدا بەمجۆرە خاڵبەندی دەكات: «یەكەم: پەیوندی (attachment)، پەیوندیی نێوان دایك و منداڵ لە كاتی پێش لەدایكبوونی منداڵەكەیەوە دەست پێ دەكات. هەڵبەت زور لە پسپۆڕان لەو باوەڕەن كە پەیوندیی نێوان دایك و منداڵ پاش لەدایكبوونی منداڵەوە دەست پێ دەكات. بەڵام لە هەر دوو حاڵەتەكەیدا ئەگەر دایك نەتوانێت پەیوەندییەكی قووڵ لەگەڵ منداڵەكەیدا دروست بكات، پەیوەندییەكی سارد و سڕیان دەبێت، ئەوەش كاریگەریی نەرێنی لەسەر كەسایەتی و باری دەروونی منداڵەكە دروست دەكات. دووم: «هەستی متمانە بەخۆكردنە»، ئەگەر دایك رێزی منداڵی نەگرێت، یان توندوتیژ بێت لەگەڵی، یان لەبەر چاوی كەسوكاریدا سووكایەتی پێ بكات، ئەوا هەستی متمانە بەخۆكردن لە منداڵەكەدا زۆر لاواز دەبێت. سێیەم: هەستی متمانە بە دنیا (Trust)یە، كە هەستێكی زۆر گرینگە، لەبەر ئەوەی ئەگەر منداڵ ژیانێكی خۆشی هەبێت، جوانتر لە دنیا دەڕوانێت و باشتر هەستی پێ دەكات، بەڵام ئەگەر دایكێك كاتی باش بۆ پەروەردەی منداڵ تەرخان نەكات، یان ناشارەزا بێت، یان رووی خۆش بە منداڵی نەدات و بە جیهانی دەرەوەی ماڵ ئاشنای نەكات، ئەو منداڵە هەستی بە دونیا لاواز دەبێت. چوارم: فێركردنی سەربەخۆییە كە خاڵی سەرەكییە بۆ گەشەی كەسایەتیی منداڵ و وادەكات بۆ زۆر شت پشت بە تواناكانی خۆی ببەستێت، زۆریش پێویستە دایكان منداڵی خۆیان هان بدەن بۆ ئەوەی بەشێك لە كارەكانی خۆیان بكەن، وەك خاوێنكردنەوەی ژووری خۆیان، كۆكردنەوە و رێكخستنی كەلوپەلی یارییەكانیان، هەروەها پێویستە دەرفەتی ئەوە بە منداڵ بدەن كە پرسیار بكات و رای خۆی دەرببڕێت. پێنجەم: شادبوونە، دایكانی خەمۆك ناتوانن منداڵی شاد و بە وزە و بە توانا دروست بكەن، منداڵیش زۆر هەستیارە بە خەمەكانی دایكی خەمبار دەبێت و ئەو خەمبارییەش رێگری لە سەركەوتنەكانی دەكات.»

مەحموود عەبدولكەریم باجەڵان، سەرپەرشتیاری پەروەردەییە لە سلێمانی و سەبارەت بە هەمان پرس رایوایە: «دایك قوتابخانەی یەكەمی پەروەردەی منداڵە و كاریگەریی رۆڵ و پێگەی دایك زۆر بەهێزە لە بنیادنانی كەسێتی و جۆری پێگەیاندنی منداڵدا، چونكە دایك بە هۆی ئەو تایبەتمەندییانەی كە خوای گەورە پێی بەخشیوە لە هەڵگرتنی منداڵ و دواتریش شیرپێدان و بەخێوكردن و ئەو هەست وسۆزە زۆرەی كە بەرامبەر بە منداڵ هەیەتی و ئەو ماوە زۆرەی كە منداڵ لەگەڵ دایكدا بەسەری دەبات، وای كردووە كاریگەری دایك زیاتر بێت، بەڵام ئەمەش واتای ئەوە نییە كە باوكان خۆیان ببوێرێنن لەو پرۆسە گەورەیەی پەروەردەكردنی منداڵ، هاوكاریكردن و دابەشكردنی رۆڵەكان لە پێگەیاندنی منداڵدا كارێكی پێویستە و لەیەك گەشتن و هاوكاریكردنی دایك لە ماڵەوە و لە دەرەوە بۆ بنیادنانی هەلومەرجێكی تەندروستی پەروەردەیی زۆر پێویستە، تا منداڵ تیایدا بە ئارامی و هاوسەنگی گەورە ببێت و بنیادی كەسێتی و تواناكانی بنێت، هەروەك لە توێژینەوەیەكی ئەمریكی دەركەوتووە كە دوانزە هەزار دایك و باوك تیادا بەشدار بوون، دایكان بە رێژەیكی زۆر زیاتر ماندوودەبن و تووشی گوشار و پەستانی دەروونی دەبن لە مانەوەیان لەگەڵ منداڵان و بەشێكی زۆری كاتەكانیان بە منداڵەوە سەرقاڵن، لە هەموو ساتەكاندا بە خۆش و ناخۆشیەوە، بەڵام باوكان تەنیا لەكاتی كات بەسەربردن و یاری لەگەڵ منداڵەكانیان دەبن، ئەمەش كارێكی ناهاوسەنگە و بۆیە دەبێت باوكان بەشێكی ئەو بەرپرسیارێتیەی پەروەردەی منداڵەكانیان لە ئەستۆ بگرن.»

چالاكی مەدەنی شیلان ئاستەیی سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «هەست بە بەرپرسیاریەتیی دایك بۆ منداڵ وا لە دایك دەكات، هەمیشە حەز دەكات منداڵ لە ژێر پەروەردەی خۆیدا پێی بگەیەنێت و پەروەردەی بكات، لێرەشدا دایك هەڵدەستێ بە ئەركێكی پیرۆز، ئەویش پەروەردەكردنی منداڵەكەیەتی لەلایەن خۆیەوە تا تەمەنی هەستكردن و ژیری و پێگەیاندن، منداڵ لەژێر رەحمەت و سۆز و میهرەبانی و فێركردن و پەروەردە و تەنانەت بە سزادانی سووك لە لایەن دایكەوە كەسایەتی و ئەخڵاق دروست دەبێت، واتا، ئاخافتن و جۆری مامەڵەكردنی دایك (بە ئەرێنی و نەرێنی) لەگەڵ منداڵ راستەوخۆ كاریگەری لە سەر كەسێتی منداڵەكەی دەبێت. دەتوانین بڵێن منداڵ هەویرێكی نەشێلدراوە، چۆنت بوێ ئاوای دەشێلی، بۆیە پێویستە دایك پەروەردەیەكی ژیرانە و مرۆڤانەی هەبێ، تا منداڵەكەی ژێر و سەردەمیانە پێ بگات.» گوتیشی: «دایك بە گشتی و دایكی كورد بەتایبەتی هەر لە دێر زەمانەوە هەوڵێكی چڕوپڕیان داوە بو ئەوەی منداڵ بە جوانترین شێوە پەروەردەی بكەن. دایكانی ئەمڕو لە پەروەردەی منداڵ ئەركێكی قورستریان هەیە، ئەویش بە هۆی ئەو تەكنەلۆژیایەی كە ئێستا زورێك لە منداڵان و لاوانی نەوجەوان پێوەی بەستراونەتەوە. كاری گرینگیش كە دایك پێویستە بۆ دروستكردنی كەسایەتییەكی باش بۆ منداڵەكەی بیكات، متمانەپێكردن و چاودێرییە و هەمیشە دەبێت هەوڵی نزیكبوونەوە لە منداڵەكەی بدات، هەم وەكو دایك و هەم وەكو هاوڕێ. من وەكو دایكێك كە لە هەندەران دەژیم، ئەركێكی قورسترم هەیە، ئەویش بە هۆی ئەو دابونەریتانەیە كە لەم وڵاتانە هەن. دین، كولتوور و دابونەریت و زمانیان جیاوازە لەگەڵ كوردستان، جا پەروەردەی منداڵ تەنیا خوێندن و بەخێوكردن نییە و چەندین خاڵی دی لە خۆی دەگرێت، لەوانە: چالاكیی منداڵ وەكو خوڵی راهێنانی وەرزشی، شێوەكاری، زمانەوانی و چەندان چالاكیی دیكە بۆ ئەوەی منداڵ لە منداڵبوونی چێژوەربگرێت و داهاتووشی گەش بێت.»

http://gulan-media.com/sorani/details.php?section=4&id=28116&fbclid=IwAR0VA6xhjN51aT3e5xBfvW0PGq5nhtvyh4fV4u5ENjzgALuvbRIweMwxR4o

Share 

Participation of Kurdish people and Kurdish Community of Southern California booth, in Irvine Global Village: به شدارئ کوردانی دانیشتوی کالیفۆرنیا

په یام بؤ چوارەمین كۆنگرەی یەكیەتیی ژنانی دێموكراتی كوردستانی ئێران

په یام بؤ چوارەمین كۆنگرەی یەكیەتیی ژنانی دێموكراتی كوردستانی ئێران

 به ڕێزیکی تایبه ت بۆگشتی به شدارانی چوارەمین كۆنگرەی یەكیەتیی ژنانی دێموكراتی كوردستانی ئێران وهه روه ها به خیر هاتنی هه مو به شداران بو ئه م کۆبونه وه.

 سپاسی لێژنه ی ئاماده کاری ده که م که په یامی منتان قوبوڵ کرد و منیش به به شێک له بزوتنه وه ی خۆتان ده زانن. جیگه ی شانازی و خوشحالیه که ڕوخسه ت وده رفه تی ئه وه م پێ درا که په یامی خوشکایه تی خۆم له رێگه یێکی دوره وه بنێرم.

ئه مویست ڕێزی تایبه تی خوم ئاراسته ی هه موتان که به شداری ئه م کونگره یه ن بکه م. به ڕاستی زۆر پێ شانازم که به شێکم له به شدارانی ئه م کۆنگره یه. هه رچه ن فیزیکی حزورم نیه به لام له دله وه له گه لتاندام.

ئه م كۆنگرە له گه ل خۆیدا ده سکه وتی زور دێنێت. بۆچیه تی کۆبونه وه، بۆچیه تی کۆ نه بونه وه ی چه ن سالی ڕابردو ، لێکۆلینه وه له ڕابردومان، پڕۆگرامی داهاتومان و ده یان مه سه له ی دیکه که له ئارادایه.

دروشم و تێما و باسی ئه مسالی کۆنگره که که "یەکسانی دادپەروەرانە"Fair Equality of opportunity(FEO) یه پێویستی به هاوکاری وپاڵپشتیه. دایینی ناوه روکی باسه که به" گوفتۆمان له سه ر یه کسانی " زۆر کارێکی به ڕیز و گرینگه. ئه مه باسێکه که ئه مڕو له زانکو گه وره کانی دونیا بایه خی پی ده دریت و له سه ری لێکولینه وه ده کرێت.

کاتێک  که تایبه تمه ندی خومان و هه ڵمه ته کانمان  له سه ر یه کسانی و به تایبه ت یه کسانی دادپه رورانه بده ین ئیشێکی گرینگ له به رانبه رماندایه.

له ڕاستیدا “ده رفه تی یه کسانی دادپه روه رانه” یا )برابری منصفانه فرصت(پێویستی به وه یه که ده رفه ته کۆمه ڵگاییه کان وه ک ئیش و کار یا سیمه ت و سه رکه وتنی سیاسی و په روه رده به یه کسانی و کراوه بخرێته به ر ده ستی هه موان. هه روه ها هه مو ژنانیش بتوانن له و ده رفه تانه که ڵک وه رگرن.

به ڵام به گوێره ی راپؤرتی پڕؤژه ی جیهانی تیجاره ت و ئابووری نزییکه ی 170 ساڵ جیاوازی به ینی ژن و پیاو له جیهاندا له بواری "یه کسانی دادپه روه رانه " هه یه .

به تایبه ت ئه گه ر چاوێک له بارودۆخی ژنی کورد له ئیران بکه ین ده بینین چه نده  نادادپه روه رانه یه. نه ته نیا ژنانی کورد له ئێران بو هوێ جینده ریانه وه له ره نج و زه ختیدان به لام له گه ل هه ژاری  و نه بوونی ئیش  و که می کار و ئشتغال ده س و په نجه شل ده که ن. سیاسه تی ده وڵه تی کوماری ئیسلامی به رانبه ر به کورد و دژایه تی سیسته ماتیکیش بارێکی گرانتره به سه ر ئه و هه مو چه وساوه ییه.

مه گه ر نه ئه وه ی که هێشتا ژنه کانمان کوڵبه ری ده که ن. هێشتا کچه کانمان زیندان ده کرین و به دزی و به ئاشکرا ده یانکوژن ، هێشتا  شینی کچه کانمان له شین ئاوا ده گیرین و هێشتا خۆ کوشتن و ژن کوژی به ر ده وامه.

هه ربۆیه ئێمه له سه ر مانه که هه نگاوه کانمان پێکه وه له به رژه وه ندی مافی یه کسانی دادخوازانه ی ژنانی کورد بیت.

هیچ گۆمان و شکێکم نیه که هه موتان وه ک تاک و وه ک گروپ هه نگاوی گه وره و چکوله تان بۆ ئه م باسه هه ڵگرتوه. ئه مه ده توانی یه کسانی له بواری گه شتن به پله ی به رانبه ری له به شداری سیاسی ، بواری ئابوری و کۆمه ڵگایی یا خو له بواری ، یاسایی ، و بنه ماله بێت.

هه ر بۆیه گرینگه که ئێمه به یارمه تی گرتن له ژنانی دیکه له هه رکوێدان و یارمه تی گرتن له به شداری پیاوان له پرسه کانماندا بایه خ و به ها بده ین. ئه گه ر ئێمه ژنان هه ست به خومان بکه ین و بڕوا به بیرو رامان ، ئه گه ر ئێمه له بیر نه که ین له هه رکوین ئه شی سیسته می په روه رده یێک له ده رونی خومان بدوێننین و خومان فێر بین و فێر بکه ین ،پروسه ی گه شتن به و رێگه دور و درێژه ئاسانتر ده بیت. گه شتن به م ئامانجه هه نگاو به هه نگاوه. هه رهه نگاوێک پێویسته به جوانی ده ستی پێوه بگرین تا پلتفۆرمێکی باش وه ده س دێنین.

یه کێک له و هه نگاوانه ده س که وتیکه که ئیوه ئه مرۆ هه تانه. بۆ چه ندین دهه ئه م ڕیکخراوه تان به پیروزی ڕاگرتوه و پاراستوه. ئه و ده س که وتانه له ده س نه ده ین و بزانین که دروس کردن گرینگه و روو خاندن ئاسانه.

له کاتێکدا ئه مه ده نوسم که لێم ئاشکرایه که ڕێگه یێکی سه ختمان له به ره. ده زانم زۆر  دورین له یه کسانی. نابێت داستانی به رابه ری ژنان ته نیا به دو سێ که سی سه ر که وتوو ته واو که ین. ژنی کوردی سه رکه وتوشمان هه یه به ڵام زۆرینه مان له ژیر شالاوی نایه کسانی کولتوری و سیاسی و کۆمه ڵایه تی و بنه ماله ییداین. ڕاسته یا نا؟

یێمه ژنانی کورد له ئیران زیاتر له ژنانی ڕوژهه لاتی ناوه ڕاست و ته نانه ت به شه کانی دیکه ی کوردستان که وتوینه ته په راوێزو ژێر توندو تیژی. ئه رکی گه وره ی ئیمه ناساندنی پرسه کانمانه. له هیچ جێگه یێکی میژودا مافه مرۆفایه تیه کان خه ڵاتی ژنان نه کراوه به لکو به زه حمه ت و لی بوردنی ژنانێکی زۆر و ئیشی گروهی و کۆمه ڵگایی وه ده س که وتوه.

لێره دا په یامه که م کۆ تایی دێنم .به داخیکی دوپات له وه ی که له نزیکه وه ڵاتان نیم. به سپاسێکی دوپات بو به شدار کردنی من له کوبونه وه به نرخه که تان.

هیوادارم كۆنگرە یێکی سه رکه وتوتان بێت

خوشکتان

دوکتور سوره ییا فه لاح

 ولایه تی کالیفورنیا له وڵاته یه ک گرتوه کانی ئه مریکا،

 له لایه ن ریکخراوه ی  ژنان بو پاراستنی ژیان

https://www.youtube.com/watch?v=k4B2emf2z2o&fbclid=IwAR1f40u6yt3q1vtt0hOJxke4PRvPT54WmUGLegrIHuudtciJL2WhDMnK8gA

پاڵپشتی و پەیوەست بوونی دوکتور سورەیا فەلاح چالاکی ژنان لە کەمپەینی #بێدەنگی_بشکێنین

Stop Silence on violence against women.#stopsilence . Komalay Jnani Rojhalat started a non violence campaign to encourage Kurdish women to break the silence against gender violence. I supported this campaign for International Day for the Elimination of Violence against Women, Nov 25th. پاڵپشتی و پەیوەست بوونی دوکتور سورەیا فەلاح چالاکی ژنان لە کەمپەینی #بێدەنگی_بشکێنین https://t.me/joinchat/AAAAAEjaWFO9Jg4...

وت ووێژی ده نگی ئه مریکا له گه ل سوره ییا فه للاح له سه ر سەرکەوتنی ژنان لە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا

سپاسی کاک جانی دیلان له ده نگی ئه مریکا VOA بۆ بایه خ دان به مه سه له ی ژنان له ئه مریکا.
وت ووێژی ئه خیری من له سه ر سەرکەوتنی ژنان لە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا
له ده نگی ئه مریکا به شی کوردی پاش هه ڵبژادرنه کانی حه وتی مانگ (نیوه ڕاست) له ئه مریکا سه باره ت به ر سەرکەوتنی ژنان لە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا.
له م وتووێژه دا له وڵامی پرسیاره کان باسی ئه وه م کرد که ژنان نایانهه وێت ده س که وته کانیان له ده ست بده ن و له ئه زموونی ئه م چه ن ساڵه که ڵکیان وه ر گرتوه. هه روه ها ڕۆڵی بزوتنه وه کان وه ک "می توو" و "وومه ن مارچ" ، ڕۆڵی بیر و بڕوای پارتی دیموکراتیشم باس کرد.
مصاحبه اخیرم در مورد علل موفقیت زنان در انتخابات میان دوره ای آمریکا

My latest interview with VOA about women’s victory in midterm election
https://www.dengiamerika.com/a/4656871.htm

وت و ویژی گولان له که ل چه ن که سایه تی : دكتۆر سورەیا فەلاح، ئافرەتانی كورد خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بۆ نادیە موراد بەرز دەنرخێنن

ئافرەتانی كورد خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بۆ نادیە موراد بەرز دەنرخێنن
به‌رواری دابه‌زاندن: 14/10/2018 : 12:35:40	ژمارەی بینین: 335
دوای ئەوەی هەر یەك لە نادیە موراد و دكتۆر دێنیس موكوێگی، وەك دوو كەسایەتیی چالاكی نێودەوڵەتی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتییان بە هاوبەشی وەرگرت، كە رۆڵی بەرچاویان هەبووە لە بانگەشەی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی و دەستدرێژی سێكسی، رێژەیەكی زۆری ئافرەتانی كورد، جارێكی دی دەنگی خۆیان خستەپاڵ دەنگی نادیە موراد بۆ ئەوەی لە هەوڵەكانی بۆ رزگاركردنی ئافرەتانی پاكیزەی رفێندراوی كوردی ئێزیدی بەردەوام بێت، داواش لە كۆمەڵگەی جیهانی دەكەن، بە هەموو شێوەیەك رووبەڕووی ئەو ئیراهابە فیكری و دڕندەییە ببنەوە كە تیرۆریستانی داعش و هاوشێوەكانیان دژ بە هەموو بەهاكانی مرۆڤایەتی پەیڕەوی دەكەن. لەم راپۆرتەشدا ژمارەیەك لە خانمانی كورد راوسەرنجی خۆیان لە بارەی كارنامەی نادیە موراد و خەڵاتەكە جیهانییەكەی بۆ گۆڤاری گوڵان دەخەنەڕوو. سەرەتا سوعاد لالۆ، ئەندامی ئەنجومەنی قەزای شنگال، سەرتا باسی ئەوە دەكات كە «خەڵاتی نۆبڵ بۆ ئاشتی دێتە نێو مێژووی كوردستان لە رێگای شنگال و كوردانی ئێزیدی و ئەو جینۆسایدەی كە بەسەریان هات. هاوكات دەڵێت: «ئەگەرچی گەلی ئێمە ئەم خەڵاتەی لە بەرامبەر كۆمەڵكوژی و نەهامەتییەكی زۆر پڕ لە ئازار وەرگرت، بەڵام مایەی شانازیمانە كە جیهان حیسابی بۆ كردین. نادیە موراد كچە كوردی ئێزیدی بوو بە سمبولی ئازایەتی و تەسلیمنەبون بە نائومێدی، توانی هاواری هەزاران كچی قوربانیی دەستی داعش بە جیهان بگەیەنێت و ببێت بە دەنگی ئاشتی و هۆكارێك بۆ كردنەوەی دەروازەی گەورەی مرۆڤایەتی بە رووی ئەو تاوانە گەورەیە كە دەرهەق بە كوردانی ئێزیدی كرا، لە بەرامبەر كوردبوون وەك نەتەوەیەكی چەوساوە و ئێزیدیبوون وەك پێكهاتەیەكی ئایینی كە بە درێژایی مێژوو رووبەڕووی پەلامار و جینۆساید بوونەتەوە.» گوتیشی: «ئەم خەڵاتە چەندین پەیام لە خۆیدا هەڵدەگرێت، پەیامێكە بۆ نەهێشتنی توندڕەوی ئایینی و دەمارگیری بەرامبەر كەمە نەتەوەكان، بۆ نەهێشتنی توندوتیژی بەرامبەر ئافرەت، ئەم خەڵاتەی نادیە موراد جۆرێكە لە قەرەبووكردنەوەی مەعنەوی بۆ قوربانییانی ئێزیدی و كەمێك لەو ئازارە سووك دەكات كە بەسەریاندا هات. ئەم خەڵاتەت پیرۆز بێ لە نادیەی سمبولی ئازایەتی و بێدەنگنەبوون لە ئاست ستەم و نادادی، بە هیوای رەخساندنی كۆمەڵگەیەكی گەورەی مرۆیی كە هەمووان تێیدا بەبێ جیاوازیكردن لەسەر هێچ بنەمایەك، بەتایبەتی ئایین و نەتەوەو رەگەز، بە ئاشتی و ئاسایش بژین.» د. ڤیان سلێمان، سكرتێری یەكێتی ئافرەتانی كوردستان، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «بەخشینی خەڵاتی نۆبڵ بۆ ئاشتی بە كچە كوردی ئێزیدی خاتوو نادیە موراد جێی خۆشحاڵی و شانازی ئێمە و هەموو هاونیشتمانییانی كوردستانە. نادیە موراد وەك كچە كوردێكی ئازاو خۆڕاگر دوای رزگاربوونی لە دەستی تیرۆریستانی داعش رەتی كردەوە كە بێدەنگ بێت و توانی هاواری هەزاران ئافرەتی قوربانیی دەستی ستەمی رێكخراوی تیرۆریستی داعش بە جیهان بگەیەنێت و ببێت بە سمبولێك بۆ ئیرادە بەرزی و رادەستنەبوون بە فیكر و روانینی داعش. ئەو نەهامەتییەی بەسەر كوردانی ئێزیدیدا هات بەدەست تیرۆریستانی داعشەوە، هەرگیز فەرامۆش ناكرێت.» جەختی لەوەش كردەوە كە «بەرخۆدان و خۆڕاگریی كوردانی ئێزیدی شتێكی نامۆ نییە بە مێژوی گەلی كوردستان، كە بەداخەوە ئەو مێژووە تەژییە بە كارەسات و جینۆساید، بەڵام نەبەدری و بەرخۆدانی كوردانی ئێزیدی وایكردووە، خۆیان و مێژوویان بە زیندوویی بمێننەوە.». گوتیشی: «پیرۆزبایی لە نادیە موراد دەكەین و هیوای سەركەوتنی بۆ دەخوازین لە ئەركەكانی و هیوادارین وەك هەمیشە دەنگ و رەنگی هەموو ئافرەتان و قوربانییانی دەستی هزری توندئاژۆ و هەموو ستەملێكراوان لە هەموو جیهان بێت. هەرچەند هیچ خەڵاتێكی جیهانی قەرەبووی ئاست و قەبارەی ئەو ئازارە ناكاتەوە كە بەسەر كوردانی ئێزیدی هات، بەڵام هیوادارین ئەم خەڵاتە ببێتە مایەی رەواندنەوەی هەندێك لە ئازارەكانیان. ئەمەل جەلال ئەندامی ئەنجومەنی باڵای خانمان، سەرتا هێما بۆ ئەوە دەكات كە «بە درێژایی مێژووی مرۆڤایەتی گەلی كوردستان رووبەڕووی چەندین كارەساتی جینۆساید و قەتڵوعامكردنی خەڵكی سڤیل شۆڕشگێڕ و خەباتكاری سیاسی و هەرەسپێهینانی شۆڕشە یەك لە دوای یەكەكان و ئەنجامدانی هەموو شیوازە قێزەونەكانی دژ بە مرۆڤایەتی بووەتەوە، هەمووشیان بە ئامانجی كۆتاییهێنان بە داوا رەواكانی گەلی كوردستان بووە. ئەوەی جێگەی تێڕامان و پرسیار بووە، ئەوەیە كە هەموو ئەو رووداوانەی كە بەسەر گەلی كوردستاندا دەهات، لە ئەنفالكردن و كیمیاباران نەبوونە شۆك بۆ لێپرسراوانی ئەو كاتەی وڵاتانی خۆرئاوا و ئەوروپا و نەبووە مایەی دەركردنی هیچ بڕیارێك بۆ سزادانی بكەران و ئەنجامدەرانی تاوانەكان، بەڵام ئەم دۆخە بەو شێوەیە نەمایەوە و دوای راپەڕینی بەهاری 1991 كوردستان بە رووی جیهانی دەرەوە كرایەوە و بوو بە بەشێك لە عەمەلییەی سیاسی لەسەر ئاستی ناوچەكە و جیهان و بواری كۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسی و فەرهەنگی و جوغرافیای كوردستانیش تا رادەیەك بایەخی پێ درا.» ئەمەل جەلال لە درێژەی رادەربڕینەكەیدا دووپاتی دەكاتەوە كە «خەڵكی كوردستان بەگشتی بەردەوام لەژێر هەڕەشە و كوشتن و راوەدوونان و زیندانیكردن و ئەنفال و كیمیاباران و دەیان تاوانی دیكەدا بوون، بەڵام ئەوانە تەنیا وەك چیرۆك و رووداو باس دەكران و لە بۆنەو یادە ناوخۆییەكان تێپەڕی نەدەكرد و نەدەبوونە رووداوی جیهانی، بۆیە كاتێك ئەمڕۆ دەبینین، كچێكی كوردی ئێزیدی بووەتە سیمبولی رەوایەتیدان بە بەرەنگاربوونەوەی مافە پێشێلكراو زەوتكراوەكان و نوێنەرایەتی نەك تەنیا كچان و ژنانی ئێزیدی دەكات، بەڵكو نوێنەرایەتی تەواوی ئەو دەنگە كپكراو نەبیستراوانەی كچان و ژنانی دنیا دەكات و ئازارەكانیان دەگوازێتەوە بۆ ئەو ناوەندەی كە دەبێتە خاوەندارێتی هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی لە رووبەڕووبوونەوە و بەگژداچوونەوەی هەموو ئەو تاوانانەی بەرامبەر مرۆڤایەتی بە گشتی و كچان و ژنان بەتایبەتی دەكرێت، جێی شانازییە و وەك ژنێكی كوردیش شانازی بە نادیە موراد و هەموو ئەو ژنانە دەكەم كە هەڵگری خەمەكانمانن بۆ گەیاندنی بە ناوەندە سیاسی و یاسایی و میدیاییەكانی جیهان.» هاوكات دەڵێت: «خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بۆ نادیە، نابێت تەنیا لە رووی رووداوێكەوە، یان تەنیا لە زاویەیەكی میدیاییەوە لێی بڕوانین، بەڵكو دەبێت ببێتە هۆی وەرچەرخانێكی مێژوویی لە گۆڕینی ئەو زهنییەتە چەوتە لە چۆنیەتی ژیانكردن و قبووڵكردنی جیاوازییەكان. خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بۆ نادیە دەكرێت ببێتە هەوێنی دەستەبەركردنی ئازادییە كەسییەكان و دروستكردنی كۆمەڵگەیەكی خاڵی لە هەموو ئەو ئەگەرانەی كە ترسی دووبارەبوونەوەیان هەیە، ئەمەش بابەتێكی قووڵی سیاسی و پەروەردەیی و یاسایی و كولتووری و فەرهەنگییە و دەبێت تەواوی دامەزراوەكانی هەرێم كاری هاوبەش و ستراتیژییان هەبێت، لە بواری رووبەڕووبوونەوەی جیاوازیی رەگەزی و هەڵتەكاندنی رەگ و ریشەی ئەو عورف و عادات و تەقالیدە چەوتانەی كە یەخەی تاك بە تاكی كۆمەڵی كوردەواری گرتووە و لە شوێنیدا ئەلتەرناتیڤی پێویست و زانستی دابڕێژدرێت و لە ئەرزی واقیعدا بیچەسپێنن و ببێتە كردار و رەفتار و ئاكاری تاك و كۆ لە كۆمەڵگەی كوردستاندا.»  دكتۆر سورەیا فەلاح، كەسایەتی ئەكادیمی و چالاكی مافی مرۆڤ، وتەكانی بە پیرۆزباییەكی گەرم لە «نادیە موراد» و «دكتۆر دێنیس موكوێگی» دەست پێ دەكات و دەڵێت: «خەڵاتی هاوبەشی نۆبڵی ئاشتی بۆ نادیە موراد و دكتۆر دێنیس موكوێگی كە دوو كەسایەتیی دیارو چالاكی بواری بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی و دەستدرێژی سێكسین، چەكێكی بەهێزە و هیچی لەو چەكە پێشكەوتووانە كەمتر نییە كە بۆ كۆتاییهێنان بە تیرۆریستان بەكاری دەهێنن.» لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە هەندێ كەس رەخنە لە نادیا موراد دەگرن، بەوەی كە گوایە كوردبوونی خۆی رەتكردووەتەوە، ئایا ئەوە چ خوێندنەوەیەكی بۆ دەكرێت؟ گوتی: «نادیا موراد لە كوردستان لەدایك بووە و لە زۆربەی وتووێژەكانیدا بە زمانی كوردی قسە دەكات، خۆی بە ئێزیدی دەناسێنێت، ئێزیدییەكانیش كوردی رەسەن و هاوبەش و خاوەنی خاكی كوردستانن، ئەگەر ئینكاری ئەوەی كردبێت، ئەوا پشتیوانی بەشێكی زۆری گەلەكەی لەدەست دەدات، بەڵام ئەوەی كە بە تەنیا خۆی بە ئێزیدی بناسێنێت، بەوە هیچ لە بایەخ و پێگەی كەم نابێتەوە، ئەوە ناسنامەیەتی و بە مانای رەتكردنەوەی كوردبوونی نییە. نادیا موراد لە ئێستادا بووەتە نوێنەری هەرزاران ئافرەتی ئێزیدی كە گەورەترین كارەساتیان بەسەر هاتووە، هەروەها بە هۆی وەرگرتنی ئەو خەڵاتەوە ئەركی سەرشانی نادیە موراد زۆر قورستر دەبێت و پێویستە هەوڵەكانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی و بنبڕكردنی دەستدرێژی سێكسی و ئازادی و یەكسانی لە ئاستی جیهانیدا بەردەوام بێت و كار بۆ نەهێشتنی جیاوازی رەگەزی لەژێر هەر بیانوویەكدا بكات. ئەو خەڵاتە تایبەتە بەو كەسانەی ژیانی خۆیان بۆ بڵاوكردنەوەی ئاشتی لە جیهاندا تەرخان دەكەن، هەر بۆیە شایانی گرینگی پێدانی هەموو لایەكە و هیوادارم حكومەتی هەرێم و رێكخراوەكانی ئافرەتانی كوردستان بایەخێكی زیاتری پێ بدەن و بە هەموو شێوەیەك هاوكاری بكەن، هەتا بتوانێت كەیسی ئیزیدییەكان لە ناو ناوەندە نێودەوڵەتییەكاندا بە فەرمی وەك ژینۆساید بناسرێت.» دكتۆر سورەیا فەلاح ئەوەشی خستەڕوو كە لە كەمپینی گەورەی «می توو»، زۆر لە رۆژنامەنووسان نادیە مورادیان هان دا، كە واز لە بێدەنگی بهێنێت و چیرۆكی تاڵی خۆی بۆ هەمووان بڵێتەوە، هەتا دەنگی هەزاران قوربانیی وەك خۆی بۆ هەموو جیهان بەرزبكاتەوە. گوتیشی: «دەستدرێژی بۆ سەر ژنان لە كاتی شەڕدا» لە ژێر هەر بیانوویەكی ئایینی و ئایدیۆلۆژی وەك چەكێكی نائینسانی كەڵكی لێ وەرگیراوە، كە پێویستە هەموو جیهان پێكەوە هەوڵی بنبڕكردنی بدەن، خۆیشم هەر لەو بوارەدا لە ساڵی ٢٠١٢ تا ئێستا بەشداریی چەندین كەمپینی نێونەتەوەییم كردووەو وتارم هەبووە و بەرهەمێكیشم لەو بوارەدا هەیە. بەڵام هەوڵەكان بۆ نەهێشتنی ئەو تاوانە دژی مرۆڤایەتییە پێویستە زۆر بەرفراوانتر و گشتگیرتر بكرێت.» حەیات مەجید ئەندامی پێشووی پەرلەمانی كوردستان، هەر لەو بارەیەوە دەڵێت: «وەرگرتنی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی لە لایەن كچێكی قوربانیی دەستی جەنگ، دەستكەوتێكی گەورەیە كە سەرەڕای هەموو ناڕەحەتی و ناهەموارییەكانی ژیان كە یەخەیان پێگرتبوو، سەرەڕای لەدەستدانی خانەوادەكەی و سەرەڕای ئەو هەموو نەهامەتییەی چەشتبووی: لەژێر دەستی تیرۆریستاندا، كۆڵی نەدا، نادیە بەردەوام بوو لە ژیان و لەسەر پێیەكانی خۆی وەستا و بە هەموو دونیای وت: منی ئافرەت سەرەڕای هەموو سەختییەكانی ژیان بە متمانە و باوەڕبەخۆبوونەوە رووبەڕووی ئازارەكانم بوومەوە. نادیە بووە سیمبولی بەهێزیی ئافرەت لە دنیادا، بۆیە ئەو دیارییە نێودەوڵەتییە شایستەی ئەو خانمە بوو، كە چیرۆكە سەختەكانی خەمی هەزاران ژنی لە سەرشانی خۆی ناوە و هەوڵی رزگاركردنیان لە بندەستی تیرۆرستان دەدات.»

Source:

http://gulan-media.com/sorani/details.php?section=4&id=27999&fbclid=IwAR2QUUueoNqkYqlr2kMBE4iHkc1cGV9ynTOUk5aBRGxkBkhy2LVpINtFLtA