هه شتی ئادار( مارچ) ، روژی جیهانی ئافره ت (ژن) پیروز بیت

هه شتی ئادار( مارچ) ، روژی جیهانی ئافره ت (ژن) پیروز بیت

سوه ره یا فه لاح

میژوی هه شتی مارس (هه شتی ئادار)( مارچ) ، روژی جیهانی ژن به کورتی

هه مو سالیک ژنانی ته واوی جیهان به ره و به خیر هاتنی هه شتی ئادار ده رون . هه مویان به تاویکی زورتر له رابردو و بته هیزو ویستنیکی زیاتر ده چنه پیشه وه بوئه وه ی که ته جروبه و فیربونی نووی خویان به یه کترین بنا سینین.

له وانه یه ئه و پرسیاره بیته پیشو که بوچی روژیکی ته رخان کراوه بو ژنان . مه گه ر روژه کانی دیگه هی پیاوانه ؟ هه میشه له میژوی خه باتدا روژهاییکی به نرخ هه ن که وه کو مه زهه رونیشا نه ی خه بات ئه میننه وه . روژهاییک هه ن که ده بن به روژی بانک هه لدان بو خه بات . هه موسالیک له م ، روزانه ئاوات و هوی خه بات به ده نگی به رزئه و تریت . هه موسالیک به جیهانیان ئه و تریت که ئه م ئاواتانه زیندون وئه وشته ی واکو ئه م ناکوکیهی پیک هیناوه هیشتا به گو راوه .

میژوی هه شتی ئا دار ده گه ریته وه بو ناوه راستی قه رنی نوزده . له هه شتی ئاتداری سالی 1857 دا ژنانی کریکاری کارگای قوماش دروس که ری ئاتمریکا به خه بات هه ستان . جوینه تی ژیانیان به راست زور ناخوش بو ، ئیستی زور و دریز ، چه وساوه بونیان ، یاره ی که م و نه بونی هیچ خوشی و رفاه ( سه حه ت) له ژیانیاندا ، هه روه ها گه وره کردی مندال وله خرمه ت بونی پیاوانیان به باری شان ده کیشا.

ئه وه بو که رژانه نیوشه تا مه کان ونیوی ئه م روژه یان هیشته وه .

گرنگی ئه م بزوتنه وه له و هاسته وه که به ده ستی ژنانیک پیک هات که له مال چبونه ده ره وه و له گه ل چه رخی سه نعه تی نووی ئیشیان که ده ره وه ی ماله وه ده س پی کردبو.

په نجاسال پاش ئه و روژه ژنان له ئامریکا به هوی پیروزبایی سالروژی ئه و روژه بو گه شتن به مافی سیاسی و کومه لایه تی ری پیوانیکیان ده س پی کرد.

سالی 1907 له ته واوی جیهان بزوتنه وه ی کریکاری و سوسیالیستی به به رزترین راده ی خوی گه شتبو ، ژنانی کریکار ، ژنانی روشنبیرکه له صف ریزی ئه م بزوتنه و ه دابون . له نیوان ئه م که سا نه له ژن و پیاوبون که به حه باتی روشن به رانبه ر به زولم به نیوی حبینده ریه وه ر بویه کسانی ئابوری و کومه لایه تی له ناوان ژن و پیاودا قامکیان ئه نا. ئه وان خه باتیان ده کرد که به هه موان پیشان بده ن که ئه مه به شیکه له بزوتنه وه ی دریژ خایه نی جیهانی ی، بو چه و ساوه کان ، بو پیشان دانی ئه وه ی که ئه م خه با ته نا کری ته حتیل کریت . به م جوره بو که پرسیاری ژن به پرسیاریکی گرنگ له ئیش و کاری ئروپا وئامریکا ده رهات .

بیرو رای هه لبژ اردنی روزیک له سال به نیوی " روژی ژن" هه ولی خه باتی ژنانی نیویورک له ئامریکا ( شوعاری ) دروشمی " مافی را و ده نگ دان" " بو ژنان" پیش کیشرا.

ئه م دروشمه ه به هوی ئه وه ی که زور که س له ته واوی کومه لگاکانی تیدا بو شوعاریکی مهیم و گرنیگ گشت گیر بو

ژنان له پاش ئه م شوعاره به دوای به یا کردنی جیگه ی هویت بو ناسنامه ی کومه لگایی و سیاسی خویان بون جونکا روژ سال بو که له پشتی نزامی کونی ره گه زایه تی پیاو سالار له بیر برابوو.

دوهه زار ژن که 23 فوریه 1909 پیشنیاریان کرد که هه مومالیک شه ممه ی ئاخری مانگی فوریه به هوی روژی ژن ری پیوان کریت له سالی 1910 دوهه مین " کونفرانسی ژنانی سوسیا لیست" چالاک گیزیکی مافی ژن بته نیوی " کلارا زتکین" که له به ریوه به رانی ئه م کونفرانسه بو پاش وت و ویژیکی زور له سه ته رخان کردنی روژیک بو ژنان 19 ئاداریان هه لیژارد . به لام ده نگ دانی یه ک لا که ری خویان خسته دواوه.

پاش ئه ده ی که لایه ره ی کونفرانسه که دا روژی جیهانی ژن به هه موان و ترا ئه نترناسیونال دوهه م ( کومه لی جیهانی ریکخراوه سوسیالیستی و بزوتنه وه ی کریکاری) له مه پیشگیری کرد . به لام بو نا ساندنی ئه وه به گه لی عام حه بات و چالاکیکی زیاتری پیویست بو.

کاتی که له 19 ئاداری سالی 1911 شه تا مه کانی ئالمان و ئوتریش و سویس و دانیمارک له ده نگی پی ژنان که وته له رزه و 30 هه زار ژنی چالاک له ئوتریش که وتنه نیو شه تام و کولان و روشنیان کرد و که ماندویه تی و سازش له ئیشیاندا نیه.

له ئه نجامدا له سالی 1913 لیژنه ی ناوه ندی ژنان ئه نترناسیونال سوسیالیستی دوهم هه شتی مارچی به بیره وه ری نروتنه وه ی ژنانی کریکار نساجی قوماش دروس که رله ئامریکا روژی جیهانی ژنی بانگه واز کرد و ژنانی روشنبیر و کریکاری روسیه تزاریش و ته واوی زنانی ئروپا پیشگیری خویان له م روزه ناوبرد.

له سالی 1914 که شه ری جیهانی ئه وه لدا به هوی کوشتن و برینیکی زور که پیک هات روژی ژن له بیرچوه . له سالی 1917 دا جاریکی دیکه ، به ته واو بونی شه ژنانی پتروگراد له روسیه به رانبه ربه برسیه تی و به ربه ره کانه و تزار یسم هه ستان . کریکاران نی پتروگراد به پیشگری له ژنان مانیان کردو به سه رکه وتنی ده وله تی بلشویکی و روخاندنی تزار له روسیه ژنان هه نگا ویکی زور گه وره یان به ره و پیشه وه هه لگرت.

له سالی 1921 دا له مسکو 8 مارچ جاریکی دیکه روژی جیهانی ژن ناولی براو ته واوی ژنانی جیهان بانگه واز کران بوویستانن به رانبه ربه زولم و زه خت که به سه ریانه وه له م کاته دا بو که بروتنه وه و خه باتی پیشرو له دونیا زیاتر بو و گوانکاری بته رانبه ر به نزامی فئودالیسم ( ئا غاوره عیه تی) ده ستی پی کرد.

له ناو ه راستی ( دهه ی ده یه ی) 1930 جاریکی دیکه شه ری جیهانی هه لگر سا و فاشیسته کان بیره وه ری ئه و روژه یان قه ده غه کرد. به لام به سه ر ئه وه دا له برلین ژنان خوپیشان دانیکیان هه بو.

ئه وان له برسیه تی و به دبه ختی ژیانیان لی تاریک بیو. له ئسیا نیا له مادرید 30 هه زار ژنی پالاک گیر به شوعاری "ئازادی و ئاشتی " هه ستان.

پاش دروس بونی نه ته وه یه ک گرتوه کان خه باتی ژنان گورا . به شیوه ییکی ریک و پیک له 1960 داکاتی که له ئروپا و ئامریکا ژنان به رانبه ر به ره سم و یاسای پیاوه سالارانه و یستان نه ته وه یه ک گرتوه کان باسی حه تی ته لاق و حه قی ده سه لات به سه ر له ش ، ویستانن به رانبه ربه توندوتیژی ، که م کردنی سه عات ئیشی روزانه و به رانبه به له ش فروشیدا کرد.

له ئیران پاش تیک هه لجونی سالی 1979 دا کوماری ئسلامی ئه م روزه روژیکی نائائینی و نائیسلامی ده زانیت و به لایه وه کولتوریکی بیگانه یه و به رانبه ریزگرتن له م روژه ئه ویسنن . به لام ژنان و پیاوانی خه باتگیر به دوای گرتن حه قی پیروزبایی ئه م روژدان . له با شوری کوردوستان پاش گورانکاری 8 ئادار روژیکی به ریزه و به هه مو شیوه پیک جیژن ده گیریت.له ولاته یه ک گرتوه کانی ئامریکا له لایه ن ده و له ته وه هیچ ریزیکی لی ناگیریت به لام چا لاکوانانی مافی ئافره تان و ریز گیرانی یه کسانی ئه م روژه به ریز ده زانن و له زوربه ی زانکوکاندا پروگرامی تایبه تی داده نین